Bij het winterklaar maken van de tuin denken de meeste Nederlanders aan het opruimen van de tuin. Bomen worden gesnoeid, bladeren worden weg geharkt en uitgebloeide planten worden uit de grond gehaald. Het ziet er strak en opgeruimd uit, maar wist je dat dit helemaal niet goed is voor de biodiversiteit? Verschillende dieren en insecten hebben de bladeren en planten juist nodig om de winter door te komen. Door minder aan je tuin te doen in de herfst profiteer jij van de tijd die je over hebt en de dieren van de extra schuilplek. Een win-win situatie dus. In dit artikel lees je wat de nieuwe manier van ‘winterklaar’ maken inhoudt!
Winterklaar maken, maar dan iets minder netjes
Het hele idee achter je tuin winterklaar maken op een manier die goed is voor de biodiversiteit is dat je jouw tuin niet te netjes achterlaat. Klinkt niet verkeerd toch? Scheelt immers weer een ochtend harken in het weekend. Toch is het logisch als je het een gek idee vindt. Je hebt immers tot nu toe nooit anders gedaan dan het netjes wegharken van de bladeren. Een goed voorbeeld van waarom het minder doen in je tuin geen gek idee is, is het bos. Je ziet de boswachter en het natuurbeheer ook niet het bos ‘winterklaar’ maken in de herfst. Ze laten de natuur hun vrije gang gaan. En dat is het mooie. Het laten liggen van bladeren en boomstammen zorgen ervoor dat de grond én diertjes in het bos worden beschermd. Maak je geen zorgen, je hoeft geen boomstam in je tuin te leggen! Maar lees hieronder wat je wél kunt doen.
Laat bladeren lekker liggen
Veeg (of blaas) niet overal je bladeren weg! Diertjes gebruiken de bladeren namelijk om te schuilen in de winter. Ook is het laten liggen van bladeren en takjes goed voor de kwaliteit van je grond. Deze laag, ook wel mulchlaag genoemd, voedt namelijk niet alleen je grond maar voorkomt ook uitdroging en erosie. Verder beschermt een laag van bladeren de grond ook tegen het te diep doorvriezen, wat slecht is voor wortels van je vaste planten. Laat de bladeren en takjes dus lekker liggen wanneer je jouw tuin winterklaar maakt! Je kunt het schoffelen en opruimen van je borders en bloemenperken het beste uitstellen tot eind februari, begin maart.
Let op, het is wel verstandig om de bladeren van het gras of uit de vijver te verwijderen. Bladeren hebben namelijk een verstikkende werking op gras en onttrekken het zuurstof uit een vijver. Het wegvegen van bladeren op looppaden is overigens ook wel slim. Je wil immers niet uitglijden. De bladeren die je op deze plekken weghaalt kun je weer mooi gebruiken voor je borders. Of maak een hoop bladeren met takjes, ideaal voor egels om te overwinteren.
Wees kieskeurig met het snoeien
Voor sommige bomen is het belangrijk dat je deze snoeit wanneer je jouw tuin winterklaar maakt. Zo voorkom je namelijk niet alleen infectieziektes, maar stimuleer je ook de groei van vruchtbeginsels bij vruchtbomen voor het komende jaar. Ook vlinderstruiken profiteren ervan wanneer je ze nu snoeit, zodat ze volgend jaar veel bloemen krijgen. Laat echter wel de besdragende struiken staan totdat de bessen op zijn. De vogels genieten immers van deze bessen tijdens de winter. Besdragende struiken kun je het beste snoeien in februari.
Hoewel jij insecten misschien niet zo prettig vindt zijn ze wel heel belangrijk. Zowel voor je tuin als je voeding – omdat insecten onderdeel zijn van de globale voedselketen. Holle stengels en uitgebloeide planten zijn dé ideale slaapplek voor allerlei insecten. Laat dus ook deze planten lekker staan. Door het laten staan van uitgebloeide bloemen maak je ook de vogels blij, aangezien er in de stengels van deze bloemen nog mooie zaaddozen zitten. Het is trouwens ook best mooi om te zien wanneer de bloemen en stengels in de winter met rijp worden bedekt. Snoei en haal uitgebloeide planten pas weg in het voorjaar en help de insecten en vogels de winter door.
Tijd om te planten
De herfstperiode is de ideale tijd om je vaste planten in de grond te zetten. De grond is bovendien nog warm en er valt voldoende regen waardoor de bodem vochtig blijft. Zo hebben planten de tijd om te wortelen voordat de winter aanbreekt. Wanneer het voorjaar aanbreekt kunnen de planten meteen starten met groeien waardoor ze door het jaar heen groter worden en mooier bloeien. Het is ook een goed idee om besdragende struiken te planten. Zo help je de vogels aan een voedingsbron en profiteer jij van wat extra kleur in de tuin tijdens de koude wintermaanden.
Plant ook wat bloembollen. Wanneer je ze nu in grond zet beleef je er komend voorjaar al plezier aan. De krokus en narcis bloeien vroeg in het jaar. Niet alleen leuk voor jou, maar ook fijn voor de insecten. Zo zijn dit de eerste bloemen waar bijen weer nectar kunnen vinden na hun winterslaap. Je kunt de bollen het beste planten in een droge periode, zodat je de kans op verrotten minimaliseert. Extra tip: probeer te gaan voor biologische bloembollen. Niemand wordt blij van gif resten in de grond.
Help de egels en vogels een handje
Wist je dat 50% van de egels is verdwenen in de afgelopen 10 jaar? Dit komt omdat zij steeds minder ruimte hebben om te leven. Heb jij een hoek over in tuin deze winter? Maak een hoop van bladeren en snoeihout, zo maak je een plek voor egels om te overwinteren.
Ook voor vogels is het fijn dat je ze helpt wanneer je jouw tuin winterklaar maakt. Dit kun je doen door vetbollen, pinda’s en zaden op te hangen. Ook fruit vinden ze lekker. Dit kun je bijvoorbeeld neerleggen in een voederhuisje, maar de grond is ook prima.
Wil je meer weten over hoe je dieren in je tuin kunt helpen deze winter? Lees dan dit artikel.
Even wennen
Het is logisch als je even moet wennen aan het laten liggen van je bladeren en het niet snoeien van de struiken. Misschien vind je het slordig of onverzorgd. Of je bent bang dat je buren er wat van gaan vinden. Toch dagen we je het uit om het gewoon eens uit te proberen deze herfst en winter. Laat bijvoorbeeld de bladeren in de borders van je achtertuin liggen. Of plant een extra besdragende struik. Zo help je niet met de biodiversiteit in je tuin, maar krijg je er ook nog een mooie tuin voor terug in het voorjaar! En wie weet inspireer je jouw buurt ook nog eens.
