Nog voordat de zon volledig onder is, veranderen dorpen en steden alweer in enorme bronnen van kunstlicht. Straatlantaarns en huis- en tuinverlichting vullen de duisternis. Heel begrijpelijk: verlichting biedt een gevoel van veiligheid. Kunstlicht maakt de avonden ook nog eens een stuk gezelliger. Dat is voor ons mensen erg aangenaam, maar voor dieren is het een ander verhaal. Overmatig gebruik van kunstlicht brengt de natuur uit balans. Dat noemen we lichtvervuiling.
Lichtvervuiling: wat houdt het in?
Lichtvervuiling treedt op wanneer kunstmatig licht de nachtelijke duisternis overmatig verlicht. Straatlampen, gebouwverlichting en huis- en tuinlampen hebben hier allemaal invloed op. Het gevolg? De natuur raakt uit balans. Lichtvervuiling heeft effect op dieren én planten.
Het effect van lichtvervuiling op dieren
Buitenverlichting biedt ons een gevoel van veiligheid. Tegelijkertijd worden de natuurlijke dag- en nachtcycli van dieren verstoord. Kunstlicht in de duisternis brengt hun bioritme uit balans. Het beïnvloedt gedrag, broedpatronen en oriëntatie. Kijk naar nachtvlinders, die worden aangetrokken tot licht. Dat maakt ze kwetsbaarder voor roofdieren. Het gebruik van kunstlicht heeft geleid tot een achteruitgang van nachtvlinders in Nederland.
De invloed van buitenverlichting op planten
Planten worden ook niet blij van kunstlicht buiten. Bloemen die in de buurt van straatverlichting groeien, worden minder bezocht door bestuivers. Hierdoor produceren ze minder zaad. Andere planten komen te vroeg in blad door het kunstlicht. Zo is er later in het seizoen minder voedsel voor insecten.
De lichtvervuiling in Nederland is enorm
Op de kaart zie je dat Nederland er uitspringt, en niet op een goede manier. Lichtvervuiling is een groot probleem. Wetenschappers en sterrenkundigen maken zich zorgen. Over 20 jaar is de sterrenhemel mogelijk niet meer zichtbaar. Licht uit steden, kassen en felle reclames zorgen ervoor dat het zicht op de sterrenhemel steeds verder afneemt.
Onderneem actie en help lichtvervuiling te verminderen
Alle beetjes helpen. Ook jij kunt bijdragen aan de vermindering van lichtvervuiling. Hiervoor hoef je heus niet alle lampen te doven. Met een paar simpele aanpassingen ben je al een heel eind:
1. Beperk het gebruik van licht
Probeer buitenverlichting alleen te gebruiken als dit echt nodig is. Doe bijvoorbeeld alleen de buitenlampen aan als je in de tuin bent of bezoek verwacht. Dat is goed voor de dieren en goed voor je portemonnee.
2. Gebruik lampen met bewegingssensoren
Lampen met bewegingssensoren voorkomen dat de buitenverlichting onnodig brandt. Ze gaan automatisch aan wanneer je in de buurt bent. Dieren worden op deze manier zo min mogelijk gestoord.
3. Richt lampen naar beneden
Jammer genoeg hebben kruipende dieren hier minder voordeel aan. Maar voor vliegende dieren zoals vogels en (nacht)vlinders is het juist voordelig omdat je overlast vermindert.
4. Creëer donkere hoeken
Zorg voor wat donkere hoeken in je tuin die niet verlicht zijn. Hier kunnen dieren ongestoord de nacht doorbrengen. Plant bomen en struiken of gebruik schaduwdoeken om licht tegen te houden.
5. Kies voor verlichting in de juiste kleur
Blauwe of witte lampen stoten veel licht uit naar de lucht. Met warmgeel of -oranje of zelfs rode verlichting is dit stukken minder. Deze lampen behouden niet alleen de nachtrust van dieren, maar ook die van mensen! Deze kleuren hebben minder invloed op het natuurlijke lichaamsritme.
Beperk kunstlicht, help tuindieren en planten
Bovenstaande tips zijn gemakkelijk toe te passen en maken al een aanzienlijk verschil voor onze leefomgeving. Ben je benieuwd wat je nog meer kunt doen om tuindieren de winter door te helpen? Dat lees je hier.
